W dniach 10 i 11 kwietnia 2016 r. odbyły się w Wieliczce uroczystości upamiętniające 76. rocznicę Zbrodni Katyńskiej i 6. rocznicę Katastrofy Smoleńskiej.
Obchody rozpoczęły się Mszą św. w intencji Ojczyzny, pomordowanych na Wschodzie oraz ofiar Katastrofy Smoleńskiej. Msza św. została odprawiona w kościele św. Klemensa. Następnie pod krzyżem katyńskim, znajdującym się przy pomniku Odrodzenia Polski na wielickich plantach, zapalono znicze, a delegacje złożyły kwiaty.
Burmistrz Wieliczki w swym przemówieniu podkreślił, jak bolesne wspomnienia wiążą się z Katyniem i Smoleńskiem oraz jak ważna jest pamięć o ludziach, którzy wówczas zginęli.
Następnie zebrani przeszli pod siedzibę IPN, gdzie pod tablicą upamiętniającą Janusza Kurtykę, prezesa IPN, który zginął również w tej katastrofie, zapalono znicze i złożono kwiaty.
W uroczystości wzięli udział m. in.: Burmistrz Miasta i Gminy Wieliczka Artur Kozioł wraz z zastępcami – Rafałem Ślęczką oraz Piotrem Krupą, Starosta Wielicki Jacek Juszkiewicz oraz wicestarosta Łukasz Sadkiewicz, Sekretarz Miasta i Gminy Wieliczka Adam Marek Panuś, Przewodniczący Rady Miejskiej w Wieliczce Tadeusz Luraniec, radni powiatowi, Komendant Straży Miejskiej Kazimierz Hankus, członkowie Stowarzyszenia „Klubu Przyjaciół Wieliczki”, członkowie Klubu Gazety Polskiej w Wieliczce, a także zgromadzeni mieszkańcy.
Dalsza część obchodów miała miejsce 11 kwietnia br. w wielickim Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Matejki, gdzie odbyły się uroczystości upamiętniające rocznicę zbrodni katyńskiej. Uczniowie klas pierwszych liceum przygotowali program artystyczny pt. „Dziady Katyńskie”, oparty na dramacie pod tym samym tytułem, autorstwa Tadeusza Zwilniana Grabowskiego pod kierunkiem nauczycielki Justyny Urbaniec.
Odbył się też wykład prezesa Stowarzyszenia Rodzin Ofiar Katynia Polski Południowej w Krakowie, Zbigniewa Siekańskiego pt. „Pamięć o Golgocie Wschodu” oraz Jadwigi Dudy, kierownika Działu Regionalnego wielickiej biblioteki i prezesa Stowarzyszenia „Klubu Przyjaciół Wieliczki” pt. „Pamięć o zbrodni katyńskiej i wieliczanach z Listy Katyńskiej”.
Na koniec spotkania wszyscy zebrani mogli wysłuchać wspomnień rodzin katyńskich. Następnie na Cmentarzu Komunalnym w Wieliczce złożono kwiaty pod tablicą upamiętniającą pomordowanych w Katyniu i w łagrach na terenie Związku Radzieckiego. Zapalono również znicze przed tablicami i 28. Dębami Pamięci, które symbolizują 28. oficerów Wojska Polskiego z ziemi wielickiej, którzy zginęli w Katyniu w 1940 roku.
Organizatorami uroczystości była Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Wieliczce, Urząd Miasta i Gminy Wieliczka, Starostwo Powiatowe w Wieliczce, Liceum Ogólnokształcące im. Jana Matejki w Wieliczce, Stowarzyszenie Rodzin Katyńskich Polski Południowej., Związek Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych RP, Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki” oraz Klub Historyczny im. gen. Stefana Roweckiego ps. „Grot” w Wieliczce.
W „Lesie Katyńskim” 76 lat temu, funkcjonariusze Radzieckiego Ludowego Komisariatu Spraw Zewnętrznych ZSRR (NKWD) w latach 30. XX wieku grzebali zwłoki czystek politycznych Józefa Stalina. Tu też zostało rozstrzelanych w 1940 roku 4404 polskich jeńców wojennych z obozu w Kozielsku. Informację o odkryciu w Katyniu zbiorowych grobów polskich oficerów podało 11 kwietnia 1943 roku radio niemieckie. Rosjanie nie przyznali się do tej zbrodni, blokowali prace i informacje na ten temat. Przez cale lata propaganda sowiecka i PRL-owska twierdziły, że sprawcami zbrodni katyńskiej byli Niemcy. Związek Sowiecki do zbrodni w Katyniu przyznał się dopiero w 1990 roku.
Na uroczystości upamiętniające to wydarzenie, 10 kwietnia 2010 roku, leciała polska delegacja rządowa. Pod Smoleńskiem doszło do tragedii. Tupolew runął na ziemię i wszyscy pasażerowie zginęli. W katastrofie Tu-154 w Smoleńsku zginęło 96 osób.
Wśród ofiar katastrofy znajdował się prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński, jego małżonka Maria Kaczyńska, ostatni prezydent na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, szefowie polskich instytucji państwowych, przedstawiciele Senatu, Kancelarii Prezydenta, Sejmu, duchowieństwa, organizacji społecznych i Sił Zbrojnych RP, a także członkowie załogi samolotu, funkcjonariusze Biura Ochrony Rządu i osoby towarzyszące. Była to największa tragedia państwa polskiego i największa pod względem liczby ofiar katastrofa w dziejach polskich Sił Powietrznych. Katastrofy nie przeżyła żadna z osób obecnych na pokładzie, a jej przyczyny do tej pory nie zostały ustalone. Wyniki badań komisji, powołanych w tej sprawie, budzą wiele kontrowersji.
