Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka w tym roku obchodzi jubileusz 70-lecia istnienia. Z tej okazji 8 marca otwarło wystawę jubileuszową 70/70. Na wystawie prezentowane są obiekty ze zbiorów wielickiego Muzeum. Serdecznie zapraszamy do jej zobaczenia.
70 lat istnienia Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka
Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka jest muzeum górniczym zaliczanym do największych na świecie. Posiada ekspozycje w Zamku Żupnym i w Kopalni Soli w Wieliczce na głębokości 135 m. Zamek i Kopalnia stanowiły od końca XIII w. do 1945 r. jedno przedsiębiorstwo produkujące sól. Obydwa obiekty są wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
| WYSTAWA JUBILEUSZOWA 70 / 70 | ||
 |
||
| link do wydarzenia FB: Jubileusz 70/70 |
Od 70 lat w Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka prowadzona jest działalność naukowo-badawcza, wystawiennicza, edukacyjna i wydawnicza. W ostatnim okresie dużą wagę przykłada się do współpracy międzynarodowej - pracownicy instytucji uczestniczą w licznych projektach i konferencjach zagranicznych. Muzeum organizuje także cykliczną Międzynarodową Konferencję Muzeów Górniczych i Skansenów Podziemnych. Wszystkie te działania służą promocji historii solnictwa w Polsce i na świecie.
Twórcą Muzeum jest Alfons Długosz – pedagog, wizjoner, społecznik, fotografik i artysta. Był pasjonatem, który ocalił liczne górnicze zabytki. Początki Muzeum sięgają 1951 r. gdy zorganizował pierwszą wystawę prezentującą uratowane w kopalni przedmioty, narzędzia i maszyny. W ich poszukiwaniu przemierzał wraz z górnikiem Franciszkiem Krzeczkowskim dziesiątki kilometrów od dawna nieużywanych i niebezpiecznych wyrobisk. Dzięki jego zaangażowaniu i wysiłkowi powstała unikatowa w skali świata kolekcja dawnych, drewnianych maszyn wyciągowych, które używano w kopalni zanim pojawiły się maszyny parowe. Z czasem zbiory rozrosły się tak bardzo, że A. Długosz postanowił zorganizować Muzeum. Zyskał przychylność Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz kopalni, która przeznaczyła na ten cel zespół komór Russegger i Maria Teresa na głębokości 135 m, a Ministerstwo wsparło projekt środkami finansowymi. W 1956 r. Muzeum stało się oddziałem Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu, a już od 1961 r. działało jako samodzielna instytucja podlegająca Ministerstwu Kultury i Sztuki. Alfons Długosz został pierwszym dyrektorem Muzeum i funkcję tę pełnił do 1975 r.
W swej wizji muzeum wybiegł w przyszłość o całe dziesięciolecia zapewniając instytucji podziemne kino, punkt pocztowy i kawiarenkę. W sali kinowej, oprócz projekcji filmów, odbywały się konferencje np. PAN-u, tu także miało miejsce uroczyste otwarcie muzeum. Aby ułatwić zwiedzającym zrozumienie skomplikowanych czasem zagadnień technicznych, namalował wizerunki wielu maszyn i urządzeń, zapewniając oryginalne komentarze do ekspozycji. Obrazy tworzą ujednolicony cykl prac malarskich i są do dziś prezentowane na wystawie.
Oficjalne otwarcie ekspozycji Muzeum w Kopalni Soli miało miejsce 30 września 1966 r. i było włączone w uroczyste obchody Jubileuszu 1000-lecia Państwa Polskiego. Warto zaznaczyć, że Muzeum było już wcześniej częściowo dostępne do zwiedzania.
Zgromadzone zbiory i dokumentacja oraz badania prowadzone przez Muzeum posłużyły do wpisania Kopalni Soli w Wieliczce na pierwszą Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1978 r.
Muzeum Alfonsa Długosza obejmowało ekspozycję w Kopalni Soli. Kolejni dyrektorzy: Roman Kędra (1975-1992) i Antoni Jodłowski (1992-2015) skupili się na remoncie Zamku Żupnego, dawnej siedziby zarządu solnego przedsiębiorstwa. Dostępny od 1985 r. Zamek Środkowy (historyczna nazwa Dom Pośród Żupy) został przeznaczony na wystawy i magazyny zbiorów, Sala Gotycka pełni też rolę wielickiego Pałacu Ślubów. Natom iast Zamek Północny, po zakończonym remoncie w 1992 r. mieścił siedzibę administracyjną Muzeum, pracownie naukowe, bibliotekę i archiwum. Remont w budynku południowym ukończono w 1996 r. i urządzono w nim pracownie: archeologiczną, plastyczną, konserwacji papieru, salę wystawienniczo-edukacyjną, magazyny oraz restaurację.
W 2013 roku Zamek Żupny został wpisany na Listę UNESCO, tzn. wpis Kopalni Soli w Wieliczce na tej liście został rozszerzony o Zamek Żupny i Kopalnię Soli w Bochni i brzmi obecnie: Królewskie kopalnie soli w Wieliczce i Bochni.
Początek XXI w. to czas zmian aranżacji wystaw w Muzeum w Kopalni Soli. Ważnym wydarzeniem w 2013 r. było włączenie do ekspozycji Muzeum dwóch komór Aleksandrowice, po zabezpieczeniu i remoncie przeprowadzonym dzięki środkom unijnym. W roku 2017 dyrektor Jan Godłowski (funkcję pełni od 2016 r.) podjął decyzję o rozszerzeniu przestrzeni ekspozycyjnej Zamku. W tym celu zakupiono budynek przy ulicy Daniłowicza 12 i przeniesiono tam administrację, pracownie naukowe, bibliotekę i archiwum.
Zwolnione sale w Zamku Północnym obecnie czekają na remont, po jego zakończeniu zostanie w nim zorganizowana ekspozycja stała pt. Solny klejnot w koronie (projekt jest już gotowy), będzie też miejsce dla dużych wystaw czasowych.
Ekspozycje wielickiego Muzeum
Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka posiada ekspozycje w Zamku Żupnym i w Kopalni Soli w Wieliczce na głębokości 135 m.
Zespół Zamku Żupnego obejmuje: Zamek Środkowy (XIII-XIV w.), Zamek Północny (XIV w.), budynek południowy (XIX w.), basztę z czasów króla Kazimierza Wielkiego (XIV w.), mury obronne najstarszego zamku (k. XIII w.), pozostałości najstarszej w Polsce stołówki pracowniczej (XV w.) i najstarszy w Wieliczce, poszukiwawczy szyb górniczy (poł. XIII w.).
W Zamku Środkowym dostępne są ekspozycje stałe: Pradzieje Wieliczki i okolic, Solniczki - małe arcydzieła sztuki, Sala Gotycka z portretami dawnych zarządców kopalni oraz wystawy czasowe.
Do ważnych zbiorów Muzeum należy kolekcja solniczek. W przeszłości naczynia te świadczyły o statusie oraz zamożności właściciela i wyznaczały miejsce przy stole dla najważniejszej osoby na uczcie. Kolekcja jest zaliczana do najcenniejszych na świecie - gromadzona od 1973 r. - obecnie liczy ok. 1000 obiektów, z których najbardziej reprezentatywne przedstawiono na wystawie. Naczynia przyprawowe pochodzą ze wszystkich kontynentów, wykonane są z różnych materiałów (srebro, złoto, porcelana, agat, majolika, szkło, drewno, fajans, cyna …) i w znanych warsztatach złotniczych oraz wytwórniach porcelany na świecie.
Ekspozycja podziemna – Trasa Muzealna znajduje się w Kopalni Soli na głębokości 135 m. Obejmuje 19 komór, ok. 2000 zabytków i mierzy 1,5 km długości.
Prezentowane są tu następujące wystawy: Tradycje górnicze, Sacrum w dziedzictwie solnym, Geologia złóż solnych Polski, Żupy Krakowskie – przedsiębiorstwo królewskie, Urządzenia i sprzęt do transportu pionowego, Warzelnictwo solne i odwadnianie kopalni, Dawne urządzenia i sprzęt górniczy, Sprzęt do transportu poziomego i pochylnianego, Mechanizacja robót górniczych, Turystyka w kopalni wielickiej, Rezerwat górniczy Maria Teresa (obecnie prowadzone prace zabezpieczające), Dzieje miasta górniczego Wieliczki, Komora Karol z kolejką elektryczną, Urządzenie do transportu pionowego - krzyż konny, Geologia złóż soli kamiennej i siarki (obecnie prowadzone prace zabezpieczające), Kierat do transportu pionowego, Maszyny do transportu pionowego i pochylnianego i Rezerwat górniczy Saurau.
Na terenie Muzeum znajduje się też kaplica św. Jana Pawła II, komora widowiskowa im. Alfonsa Długosza, magazyny zbiorów, a także sala edukacyjna.
Trasę Muzealną zwiedza się w ramach biletu do Kopalni Soli w Wieliczce.
Muzeum podlega Ministerstwu Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
Zapraszamy!!!
