Alfonsa Długosza, założyciela Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka upamiętnia tablica, którą odsłonił dyrektor muzeum Jan Godłowski 7 grudnia 2021 r. w obecności pracowników muzeum, Wieliczan oraz dyrektorów muzeów prowadzonych i współprowadzonych przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego.
Tablica znajduje się na budynku pierwszej siedziby muzeum w Parku Kingi, niedaleko szybu Daniłowicza.
Alfons Długosz (1902-1975) – pedagog, wizjoner, społecznik, fotografik i artysta. Z pasją stworzył Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, które dziś zaliczane jest do największych górniczych muzeów Europie.
Alfons Długosz świadomy wartości niedocenianych, dawnych maszyn i urządzeń, znajdujących się w zagrożonych zniszczeniem opuszczonych wyrobiskach, rozpoczął ich poszukiwanie i gromadzenie. Wraz z górnikiem Franciszkiem Krzeczkowskim przeszedł dziesiątki kilometrów od dawna nieużywanych i niebezpiecznych wyrobisk. Jego wytrwałości i niezwykłej pasji zawdzięczamy ocalenie bezcennych zabytków kultury materialnej górnictwa, przede wszystkim unikatowej w skali świata kolekcji dawnych, drewnianych maszyn wyciągowych. Używano ich w kopalni zanim pojawiły się maszyny parowe.
2 grudnia 1951 roku Alfons Długosz zorganizował pierwszą wystawę prezentującą uratowane w kopalni przedmioty, narzędzia i maszyny – datę jej otwarcia przyjmuje się za początek Muzeum. W ciągu kilku lat zbiory rozrosły się tak bardzo, że Alfons Długosz rozpoczął starania o powołanie Muzeum. Zyskał przychylność Ministerstwa Kultury i Sztuki, które wsparło projekt środkami finansowymi oraz kopalni, która przeznaczyła na ten cel zespół komór Russegger i Maria Teresa na głębokości 135 m. W 1956 roku Muzeum stało się oddziałem Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu, a już od 1961 roku działało jako samodzielna instytucja podlegająca Ministerstwu Kultury i Sztuki. Alfons Długosz został pierwszym dyrektorem Muzeum i funkcję tę pełnił do 1975 roku.
Zgromadzone przez niego zbiory, badania oraz opracowania posłużyły do wpisania Kopalni Soli w Wieliczce na pierwszą Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1978 roku – już po śmierci twórcy Muzeum.
W swej wizji muzeum Długosz wybiegł w przyszłość o całe dziesięciolecia zapewniając instytucji nowoczesną wystawę stałą, podziemne kino, punkt pocztowy i kawiarenkę, a nawet multimedia. W sali kinowej, oprócz projekcji filmów, odbywały się konferencje np. PAN-u, tu także miało miejsce uroczyste otwarcie muzeum. Aby ułatwić zwiedzającym zrozumienie skomplikowanych zagadnień technicznych zilustrował działanie urządzeń i utworzył tym samym oryginalny komentarz do zabytkowych obiektów. Obrazy tworzą ujednolicony cykl i do dziś pełnią swoją funkcję.
- - - - - -
