22. 08. (czwartek) 2024 r. Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki” zorganizowało wycieczkę do Opactwo Benedyktynów w Tyńcu koło Krakowa. Opactwo to jest uważane za najstarsze z istniejących klasztorów w Polsce. O godz.9.30 uczestnicy wycieczki spotkali się w Krakowie na Rynku Dębnickim, skąd o godz. 9.39 autobusem nr 112 udano się do Tyńca.
Po opuszczeniu autobusu szliśmy drogą wzdłuż murów okalających wzgórze klasztorne. Z drugiej strony naturalną linią obrony wapiennego wzgórza klasztornego jest rzeka Wisła. Po przejściu bramy idąc przed frontonom kościoła pw. Piotra i Pawła dotarliśmy do studni gdzie spotkaliśmy się z naszą przewodniczką Barbarą Sienko. Z nią poszliśmy zakupić w kasie bilety w cenie 20 zł od osoby. Następnie Pani Basia zaprowadziła nas do korytarza w którym była wypisana historia Opactwa Benedyktynów w Tyńcu i przedstawiła nam te dzieje. Czytamy je również na stronie internetowej: „Opactwo ufundował najprawdopodobniej Kazimierz I Odnowiciel w 1044 r.. Pierwszym opatem był Aron z Cluny. Część badaczy uważa natomiast, że opactwo tynieckie dla benedyktynów obecnych wcześniej w Krakowie ufundował dopiero syn Kazimierza Odnowiciela, Bolesław II Szczodry. W II połowie XI w. powstał budowli: trójnawowa bazylika i zabudowania klasztorne wzniesione w stylu romańskim. W 1. połowie XIII stulecia założenie klasztorne zostało otoczone kamiennym murem. Taki system obrony okazał się jednak niewystarczający, bo w 1259 roku klasztor został zniszczony podczas najazdu Tatarów. W II połowie XIII wieku na terenie opactwa wzniesiony został książęcy zamek na planie trójkąta z wieżą od strony skarpy wiślanej. W 1306 r. szwagier biskupa Jana Muskaty Gerlach de Culpen obległ, zdobył i spalił sprzyjające Władysławowi Łokietkowi opactwo. Na początku XIV w. we wschodnim skrzydle klasztornym powstał krzyżowo sklepiony kapitularz, a w XV w. otaczające wirydarz krużganki wzniesione w stylu gotyckim. Nowy gotycki kościół zbudowano w XV wieku, a jego konsekracja miała miejsce w 1463 r. za rządów opata Macieja ze Skawiny. W XV wieku benedyktyni tynieccy zaliczali się do najbogatszych konwentów w Polsce – jak napisał kronikarz Jan Długosz benedyktyni tynieccy posiadali dobra, składające się „ze stu wsi i pięciu miasteczek”. Gdy w 1457 r. król Kazimierz Jagiellończyk wykupił księstwo oświęcimskie i księstwo zatorskie - Tyniec stracił znaczenie jako strażnica graniczna. Z tego powodu w XVI wieku budynek zamku przeszedł na własność klasztoru i został zaadaptowany na siedzibę opata. W latach 1618–1622 benedyktyni przebudowali gotycki kościół w stylu barokowym i w tej postaci zachował się zasadniczo bez zmian do naszych czasów. Nowy kościół konsekrowano 8 maja 1622 r. Barokowa przebudowa objęła również klasztor. Opactwo zostało zniszczone przez wojny w połowie XVII wieku, lecz wkrótce zostało odbudowane w stylu barokowym i powiększone (m.in. o bibliotekę). W XVIII wieku wzniesiono u podnóża wzgórza klasztornego mury obronne z basztami, później unowocześnione o bastiony. Kolejne zniszczenie dotknęło zabudowania klasztorne w latach 1771–1772 w związku z zamienieniem ich na punkt oporu konfederatów barskich, których oblegały w nim wojska rosyjskie, bombardując klasztor. Mocą zawartego ze Stolica Apostolską konkordatu wschowskiego w 1737 r. królowie Polski mieli prawo mianowania tynieckich opatów. Odbudowy dokonał opat Florian Janowski. W 1816 r. opactwo zostało zlikwidowane przez zaborców austriackich. W 1821 r. kościół został siedzibą biskupstwa tynieckiego na czele z biskupem Grzegorzem Tomaszem Ziglerem. Diecezję tę w 1826 roku przeniesiono do Tarnowa. Ostateczny cios zadał opactwu pożar, który wybuchł od pioruna uderzenia w 1831 r. i po którym odnowiono tylko kościół. Po okresie dziewiętnastowiecznego zaniedbania tyniecki kościół został odzyskany dla diecezji i odnowiony przez kardynała Jana Puzynę. Mnisi, dzięki inicjatywie belgijskiego benedyktyna Karola von Oosta powrócili do Tyńca po 123 latach 30 lipca 1939 r. , a od 1947 r. odbudowywali podniszczony kompleks. W 1968 r. przywrócono opactwo. 19 sierpnia 2002 r. opactwo w Tyńcu odwiedził papież Jan Paweł II. W 2008 r. powstał Benedyktyński Instytut Kultury Aby chronić Dobro, z czasem przekształcony w Fundację Chronić Dobro. Oprócz domu gościnnego, restauracji, kawiarni i sklepu z produktami, na terenie klasztoru mieści się także Muzeum Opactwa oraz księgarnia Wydawnictwa Benedyktynów Tyniec. Opactwo należy do benedyktyńskiej Kongregacji Zwiastowania Najświętszej Marii Panny.”
Zwiedzaliśmy kapitularz i wirydarz klasztorny a następnie kościół i w podziemiach muzeum. Na koniec odwiedziliśmy sklep, gdzie każdy zakupił coś.. i zabrał bezpłatny folder pt. „OPACTWO BENEDYKTYNÓW W TYŃCU” . Potem opierając się o mur spojrzeliśmy na bieg Wisły u podnóża klasztoru i okolice. Podziękowaliśmy Pani Basi za oprowadzanie. Udaliśmy się na przystanek autobusu nr 112. W drodze powrotnej wysiedliimy na przystanku przy ul. gen. Bohdana Zielińskiego i udaliśmy się do Parku Edukacji Globalnej „WISKI SWIATA” prowadzony przez księży Salezjanów przy ul. Tynieckiej 39. W wycieczce uczestniczyło 14 osób w tym z KPW: Grażyna i Eugeniusz Bieniek, Marta Borowiec, Halina i Marian Dyląg, Jadwiga Duda, prezes Zarządu i organizatorka wycieczki, Jan Matzke, Zofia Prochwicz, Marian Sipióra i zaprzyjaźnieni z KPW: Maria Grubecka z wnukiem Stanisławem, Małgorzata Ślusarek, Janina i Tadeusz Woźniak. Pogoda nam dopisała. Dziękuję Halinie Dyląg za pomoc w organizacji wycieczki.
Opracowała Jadwiga Duda
