4 grudnia 2024 roku obchodzimy 81. rocznicę tragicznych wydarzeń, które rozegrały się w Wieliczce podczas II wojny światowej. Był to dzień, w którym brutalny niemiecki terror odebrał życie dziesięciu niewinnym Polakom.

Egzekucja była odwetem za śmierć Emanuela Kesslera, komendanta straży przemysłowej w Kopalni Soli, który zginął 2 grudnia 1943 roku w wyniku akcji zbrojnej. W odpowiedzi Niemcy wybrali dziesięciu więźniów politycznych przetrzymywanych w krakowskim więzieniu Montelupich i wykonali na nich wyrok śmierci.

Publiczna egzekucja miała miejsce naprzeciw warzelni, na ulicy Krzyszkowskiej (obecnie ul. Edwarda Dembowskiego). Skazani zostali rozstrzelani pod zarzutem „podstępnego zamordowania niemieckiego obywatela” – jak głosiło hitlerowskie obwieszczenie.

Ofiary tej tragedii to m.in.:

• Florian Daniel z Gdowa,
• Stanisław Wąs ze Szczytnik,
• Stefan Słoczek z Woli Duchackiej,
• Tadeusz Serkowski z Krakowa,
• Józef Rozpądek z Krakowa.

Świadkami tego strasznego wydarzenia byli górnicy pracujący w warzelni, którzy obserwowali egzekucję z okien zakładu.

Dziś w miejscu egzekucji stoi pomnik, ufundowany przez górników Kopalnia Soli "Wieliczka". Jest on nie tylko znakiem pamięci, ale także symbolem szacunku dla tych, którzy zginęli jako ofiary niemieckiego terroru.

Z okazji 81. rocznicy tej zbrodni, 2 grudnia 2024 roku, odbyły się uroczystości upamiętniające. Wzięli w nich udział Rafał Ślęczka - Burmistrz Miasta i Gminy Wieliczka , Wicestarosta Powiat Wielicki Ewa Ptasznik, reprezentanci Kopalnia Soli "Wieliczka", przedstawiciele Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, dowódca JS2077 - st. chor. Hubert Cora , członkowie Stowarzyszenia Klubu Przyjaciół Wieliczki oraz nauczyciele i  uczniowie Liceum Ogólnokształcące im. Jana Matejki w Wieliczce.

Po uroczystej akademii w Liceum Ogólnokształcące im. Jana Matejki w Wieliczce  uczestnicy złożyli kwiaty, zapalili znicze i oddali hołd zamordowanym pod pomnikiem Bohaterów Poległych za Ojczyznę.

Pamięć o ofiarach tej straszliwej zbrodni jest naszym moralnym obowiązkiem. Jest to nie tylko hołd oddany tym, którzy zginęli w wyniku okupacyjnego terroru, ale także przestroga przed wszelkimi przejawami nienawiści i zła, które prowadzą do tragedii.
Pamiętajmy, aby nigdy nie zapomnieć o ofiarach, których życie zostało brutalnie przerwane.

„Pamięć to zobowiązanie. Pamięć to przestroga.”